Guest post: Chọn thực phẩm theo chỉ số đường huyết có khó không?

Ở Việt Nam hiện nay tỉ lệ người mắc bệnh đái tháo đường ngày càng tăng cao. Theo dõi chỉ số đường huyết bình thường theo định kỳ có ý nghĩa rất quan trọng trong phòng ngừa và chữa trị bệnh tiểu đường. Vậy chỉ số đường huyết thông thường là như thế nào, việc lựa chọn thực phẩm có chỉ số đường huyết bình thường có không?

1.Khái niệm chỉ số đường huyết là gì?

Đường (hoặc glucose máu) là nguồn năng lượng chủ yếu của cơ thể đồng thời cũng là nguồn nhiên liệu rất quý và cần thiết đối với nhiều cơ quan như hệ thống tim mạch và cấu trúc não bộ. 

Chỉ số đường huyết viết tắt là GI (glycemic index) được hiểu là giá trị của lượng glucose có trong máu và thường tính theo đơn vị là mmol/l hay mg/dl. Nồng độ glucose trong máu có thể thay đổi theo ngày hoặc từng phút đặc biệt ảnh hưởng đến nhu cầu dinh dưỡng sinh hoạt hàng ngày. Lúc nào trong máu đều có một lượng đường nhất định, nếu lượng đường trong máu tăng cao sẽ dẫn tới tình trạng đái tháo đường gây ra biến chứng lên các bộ phận quan trọng là thận mạch máu vv… 

Chỉ số đường huyết được chia làm 4 loại: đường huyết bất kỳ, đường huyết lúc đói, đường huyết sau bữa 1h và sau khi 2h và đường huyết trung bình biểu hiện bằng chỉ số HbA1C. 

Chỉ số này có tác dụng để biết nồng độ glucose trong máu của bạn vào lúc đói là như thế nào. Từ đấy, chúng ta sẽ xác định xem người bệnh đang ở mức độ nào, bị đái tháo đường hay là đang mắc bệnh đái tháo đường.

2.Chỉ số đường huyết trong thực phẩm có ý nghĩa là gì?

Thực phẩm và thức uống cung cấp năng lượng trong ngày thường phân chia làm ba dạng có thành phần carbohydrate, là: Chất bột, đường và chất đạm. Khi ở trong cơ thể, những chất trên sẽ bị điện phân, chuyển đổi sang đường (glucose) và tăng lượng đường trong máu. 

Chỉ số này thường được coi là chỉ số GI của thức ăn. Đây là một thông số giúp phân biệt những loại thức ăn và đồ uống theo hướng nó sẽ thay đổi nồng độ đường máu sau khi tiêu thụ nhiều hoặc ít hơn với đường glucose. 

Chỉ số đường huyết được phân ra 100 mốc, thực phẩm nào có chỉ số GI cao thì thực phẩm đó sẽ không có tác dụng với người mắc bệnh tiểu đường, vì nó khiến cho nồng độ insulin trong máu lên cao hơn và gây cho bạn cảm thấy khó chịu. 

Trong lúc cơ thể mệt mỏi đặc biệt bộ não sẽ cần có một mức đường huyết ổn định. Chế độ ăn uống với những thực phẩm có chỉ số GI thấp sẽ giúp cơ thể đào thải glucose khỏi máu nhanh chóng và do đó tăng sự nhạy cảm của cơ thể với insulin. Điều này không những có lợi đối với bệnh đái tháo đường, mà còn đem đến các lợi ích cho sức khỏe về sức bền thể lực như hạ cholesterol máu, chống đề kháng insulin và giảm khả năng bị mắc bệnh tim mạch.

3.Phân loại chỉ số đường huyết cho thực phẩm:

Chỉ số đường huyết của mỗi loại thực phẩm không được tính theo vị đậm hoặc nhạt của thực phẩm ấy, nên người dùng căn cứ trên sự chuyển đổi của từng loại thực phẩm đó sang đường sau ăn uống mà đánh giá. 

• Thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp ( <55) 

Khi ta dùng những thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp lượng đường trong máu tăng một cách từ từ, đều đặn rồi hạ rất chậm sẽ duy trì được sự cân bằng. Thức ăn chỉ số GI thấp gồm: rau quả, các loại đậu, ngũ cốc nguyên hạt… Đây thuộc nhóm thực phẩm được chuyên gia dinh dưỡng khuyến nghị sử dụng 

• Thực phẩm có chỉ số đường huyết GI trung bình (56 – 69) 

Tương tự như vậy thực phẩm có chỉ số GI trung bình sẽ giúp hệ tiêu hoá, bài tiết và không thay đổi mức đường huyết trung bình. Một số thực phẩm trong nhóm vàng gồm: bột mì nguyên chất, các loại hạt ngũ cốc, gạo lứt… 

• Thực phẩm có chỉ số đường huyết cao (> 70) 

Nhóm này khi sử dụng được tiêu hoá, hấp thu và phân giải nhanh làm gia tăng đường máu cực cao do đó tác động khá nhiều lên chỉ số glucose của người tiểu đường. Do vậy, đó là nhóm thực phẩm người tiểu đường cần hạn chế ăn: bánh mì trắng, khoai lang, bí ngô, bánh quy… 

• Thực phẩm có nhiều mức chỉ số đường huyết 

Nhóm này được phân biệt theo bởi cách bảo quản, chế biến liên quan đến việc tăng thêm lượng đường theo tính chất sản phẩm 

Ví dụ:  Ngũ cốc phân loại theo tính chất thực phẩm 

Trái cây: 

Phân loại theo đặc điểm của loại quả như xoài xanh có chỉ số đường huyết thấp nhưng khi xoài chín sẽ có chỉ số đường trung bình 

Phân loại theo cách bảo quản: như chuối chín sẽ có chỉ số trung bình nhưng khi ăn chuối sấy sẽ có chỉ số đường cao.

4.Nhóm thực phẩm có chỉ số GI cao người bệnh tiểu đường cần hạn chế. 

Nhóm có chỉ số GI cao có tốc độ cung ứng năng lượng vào máu xảy ra rất nhanh rồi cũng suy giảm nhanh sau đó, gây nên những khoảng thời gian thiếu hụt năng lượng thiết yếu để não hoạt động. 

Những thực phẩm có chỉ số GI quá cao lại càng không có lợi ích về sức khỏe đối với người bệnh tiểu đường. 

Bánh mì đặc ruột có chỉ số GI là 95 và lượng calo trong nó rất cao. Ăn bánh mì chứa nhiều calo và tinh bột nhưng thiếu các dinh dưỡng cần thiết bao gồm đường, chất đạm, vitamin và khoáng chất. Tuy nhiên một vài loại bao gồm bánh mì ngũ cốc nguyên cám chứa nhiều chất đường có thể gây giảm sự dung nạp glucose trong máu. 

Việc tìm hiểu và nhận biết về các thực phẩm có chỉ số GI cao sẽ giúp cho người mắc bệnh tiểu đường điều chỉnh tốt khẩu phần ăn uống mỗi ngày, bình ổn đường huyết. Bên cạnh việc người sử dụng cũng nên lưu ý về chỉ số GI nhằm đáp ứng những nhu cầu dinh dưỡng thiết yếu nhưng không hạn chế khỏi nguy cơ có thể bị một số bệnh.

Chỉ số đường huyết cao sẽ dẫn đến nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường cao, gây nguy hiểm đến sức khỏe của mọi người. Mọi người nên chú ý đến các chỉ số đường huyết có trong thực phẩm ăn hằng ngày của mình để hạn chế các vấn đề về sức khỏe nghiêm trọng nhé.

Cùng tìm hiểu về nhịp tim và huyết áp
Tìm hiểu thêm về tăng huyết áp
Chia sẻ thêm về tăng huyết áp
Đọc và hiểu thêm về điều trị tiểu đường thai kỳ
Như thế nào là chăm sóc bệnh nhân tăng huyết áp
Xem thêm cơn đau thắt ngưc
Xem thêm về thức ăn dành cho người tiểu đường
Tìm hiểu thêm phối hợp thuốc huyết áp